Trong xu thế đổi mới giáo dục hiện nay, việc áp dụng các phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực không chỉ giúp học sinh tiếp thu kiến thức một cách chủ động mà còn phát triển năng lực tự nhiên, sáng tạo và kỹ năng thực hành. Chủ đề "Lực và các tác dụng của lực" trong chương trình Khoa học tự nhiên THCS là một nội dung quan trọng, có tính ứng dụng cao trong thực tiễn. Để nâng cao hiệu quả giảng dạy, cô Đỗ Thị Huệ - giáo viên tổ Tự nhiên đã thiết kế các tiết học trong chủ đề lực và các tác dụng của lực với chuỗi các hoạt động từ tìm hiểu về lực, các tác dụng của lực, thực hành như đo lực bằng lực kế, hướng dẫn thiết kế - chế tạo lực kế và cách biểu diễn lực.

Các tiết dạy được thực hiện với học sinh lớp 6, ban đầu các em gặp một số khó khăn khi thực hành, đó là, các em chưa được thực hành nhiều cả ở nhà lẫn ở trường nên các thao tác sử dụng dụng cụ gặp khó khăn nhất định. Tuy vậy, các em đã rất hào hứng với các tiết học này, các em được tự tay mình thiết kế chiếc lực kế, tự tay đo đạc, tự tay sử dụng kìm, các em được thảo luận và thuyết trình... Đó thực sự là điều tuyệt vời đối với mỗi em học sinh.

         Từ sản phẩm tạo ra dưới sự hướng dẫn của cô giáo, các em hoàn toàn có thể vận dụng kiến thức để tạo thêm những sản phẩm của riêng mình, các em biết cách tận dụng những vật dụng có trong gia đình để chế tạo; không chỉ chế tạo lực kế mà có thể tạo ra nhiều sản phẩm khác từ các bài học trên lớp. 

         Chuỗi tiết học trong chủ đề lực và tác dụng lực được giảng dạy theo phương pháp tích cực mang đến cho các em trải nghiệm hoàn toàn mới, giúp các em thêm yêu khoa học và thích khám phá tìm hiểu những kiến thức mới.

Trong hoạt động tìm hiểu về dụng cụ đo lực cô đã khéo léo lồng ghép với bài dạy STEM về thiết kế chế tạo lực kế từ đó tổ chức cho học sinh hoạt động nhóm tự thiết kế một mô hình lực kế đơn giản bằng các vật liệu dễ kiếm như lò xo, thước đo, móc treo,...

Bản thiết kế lực kế và các dụng cụ cần thiết khi chế tạo của học sinh

Trong quá trình chế tạo, học sinh sẽ được rèn luyện kỹ năng làm việc nhóm, tư duy logic và khả năng giải quyết vấn đề. Sau khi chế tạo lực kế, mỗi nhóm học sinh sẽ có cơ hội trình bày sản phẩm của mình trước lớp. Hoạt động này giúp các em rèn luyện kỹ năng thuyết trình, phản biện và giao tiếp khoa học. Đồng thời, các nhóm cũng có thể học hỏi lẫn nhau, phát hiện những điểm cần cải thiện trong thiết kế của mình.

Học sinh trình bày cách chế tạo lực kế tại nhà và thực hành sử dụng so sánh lực kế tự chế với lực kế phòng thí nghiệm

Một số sản phẩm lực kế của học sinh đã chế tạo

Việc triển khai các hoạt động trên mang lại nhiều lợi ích cho học sinh:

- Phát triển năng lực tự nhiên: Học sinh được rèn luyện khả năng quan sát, thực hành và tư duy khoa học.

- Tăng cường tính chủ động và sáng tạo: Thay vì tiếp thu kiến thức một cách thụ động, học sinh tự tìm tòi, khám phá và đưa ra giải pháp.

- Rèn luyện kỹ năng thực hành: Học sinh có cơ hội làm việc với các dụng cụ đo lường, từ đó nâng cao kỹ năng thao tác.

- Nâng cao khả năng hợp tác và giao tiếp: Làm việc nhóm và thuyết trình giúp học sinh phát triển kỹ năng mềm quan trọng.

Việc áp dụng phương pháp dạy học tích cực trong giảng dạy chủ đề "Lực và các tác dụng của lực" không chỉ giúp học sinh nắm vững kiến thức mà còn trang bị cho các em những kỹ năng cần thiết cho học tập và cuộc sống. Thông qua các hoạt động thực hành, thiết kế chế tạo và thuyết trình, học sinh được phát triển toàn diện cả về tư duy khoa học lẫn kỹ năng mềm, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục.

Một số hình ảnh học sinh trong các tiết học

Học sinh hoạt động nhóm tìm hiểu cấu tạo của lực kế

Ban truyền thông tổ tự nhiên.